27 sierpnia 2024 roku na Rynku Górnym odbyły się uroczystości upamiętniające 82. rocznicę pogromu ludności żydowskiej z Wieliczki. Pod tablicą pamiątkową znajdującą się na ścianie kamienicy należącej do wielickiej rodziny Schnurów zostały złożone wieńce i kwiaty....
Bolesław Bawolak:
Łemkowskie przysłowia i powiedzenia ze Świątkowej Wielkiej i okolic
65.00,-
65.00,-
Przysłowia, które złożyły się na ten monumentalny zbiór, określam jako przysłowia „od Bawolaka”. Nawet jeśli Autor w przeważającej większości ich nie wymyślił i nie on je wypowiedział po raz pierwszy, to przez całe świadome życie zbierał je od starszych świątkowian, głównie żyjących w Ukrainie, wychwytywał w rozmowach, w różnych sytuacjach i nastrojach. Na gorąco tylko je zapamiętywał, żeby nie płoszyć rozmówców (kto wie, może zdradzą jeszcze inne powiedzenie w czasie tej samej rozmowy?), i dopiero później, możliwie szybko i żmudnie, spisywał je, a co spisał – zachował, nie zagubił, nie zaprzepaścił. Niektóre powiedzenia nieco doszlifował, na przykład nadał im rym, słowem – „doprzysłowił”. Zrobił to przynajmniej 7 tysięcy razy, jako że właśnie blisko tyle zdań stanowi podstawę naszego opracowania. Zajęła mu ta praca około pięćdziesięciu lat.
– W. Żyznowski: Dywagując o przysłowiach, powiedzeniach i powiedzonkach od Bawolaka
„Istotą przysłowia jest zagęszczona przyczynkowość, a tysiące zebranych i uporządkowanych przyczynków o
tym samym pochodzeniu składają się na kompletną całość.”
– W. Żyznowski
Ojciec, podobnie jak dziadek Michał, zawsze interesował się folklorem łemkowskim. Ponieważ dziadek pisać nie umiał, przyśpiewki zapamiętywał. Wszystkie przyśpiewki i przemowy weselne, powiedzenia i tradycje zaczął spisywać dopiero ojciec. Nigdy go nie zapytałem, kiedy zrodziła się jego pasja. Na początku ojciec przekazał mi około 300 przysłów, spisanych na luźnych kartkach. Sam nie chciał już ich notować: „Ty prowadź to dalej” – powiedział do mnie któregoś dnia.
Większość tych przysłów ma łemkowski rodowód, ale często były one spisywane po ukraińsku, ponieważ w danej rodzinie staruszek ojciec sam nie był już w stanie ich zapisać, a syn, który to robił, nie znał łemkowskiego.
– Bolesław (Wasyl) Bawolak: Od autora
65.00,-
65.00,-
| Stron 800 | Format bloku 150 x 220 mm |
| Język polski, łemkowski wraz z transkrypcją fonetyczną | Data wydania 2021 |
| Oprawa zintegrowana | Nakład 700 egz. |
W zbiorze przysłów zgromadzonych przez Bolesława Bawolaka odbija się, zarówno w wymiarze społecznym, jak i przyrodniczym, dawna Łemkowszczyzna. Możemy tam odnaleźć mieszkańców tych ziem z ich przywarami i cechami godnymi pochwały, świat przyrody czy językową topografię wsi. Jest i cerkiew, i karczma, pole i las, zagroda i chyża, stół i piec, gazda i gazdyni. Mimo uniwersalności tych tekstów oraz żywotności części z nich odnosimy wrażenie, że to opowieść o Łemkowszczyźnie dawnej, o krainie naszych przodków sprzed akcji „Wisła”. Przedwojenna Łemkowszczyzna jawi się w nich wprawdzie jako biedna, ale szczęśliwa kraina. Codzienność wyznaczana rytmem przyrody i ciężką pracą, zmianą pór roku, miesięcy od czasu do czasu zostaje przerwana świętowaniem.
– Marta Graban-Butryn
65.00,-
65.00,-
Spis treści
Koncepcja publikacji
Wiesław Żyznowski
Redakcja, tłumaczenie, transkrypcja fonetyczna, transkrypcja przysłów z rękopisu
Tomasz Kwoka
Opracowanie redakcyjne i korekta językowa
Aleksandra Marczuk, Katarzyna Wojtas
Transkrypcja rozmowy z Bolesławem Bawolakiem
Katarzyna Wojtas
Tłumaczenie tekstu Bolesława Bawolaka
Piotr Krynicki
Prace towarzyszące publikacji
Anna Krzeczkowska-Ślusarczyk, Urszula Żyznowska
Projekt graficzny i typograficzny
Krzysztof Radoszek
Skład, łamanie, opracowanie fotografii
Krzysztof Radoszek Arts
Wybór ilustracji
Anna Krzeczkowska-Ślusarczyk, Krzysztof Radoszek
Fotografie obrazów Teodora Kuziaka
Adam Gołda, Krzysztof Radoszek
Druk i oprawa
Drukarnia Skleniarz
Książkę wydrukowano na papierze Attica 80 g oraz Arctic Ivory 115 g
ISBN: 978-83-950354-1-8
© Copyright by Bolesław (Wasyl) Bawolak, 2021
© Copyright for this edition by Wiesław Żyznowski, Siercza 2021
„To kompendium przysłów, powiedzeń i powiedzonek, interesujących zdań łemkowskich – tych, których używano w Świątkowej i okolicy w XX wieku, zwłaszcza w pierwszej połowie stulecia, i tych, które w jakiejś części pochodzą z okresu wcześniejszego, choć nie tylko.”
– W. Żyznowski
(kliknij, by zobaczyć wnętrze książki)
Bolesław (Wasyl) Bawolak (urodzony w 15 czerwca 1951 roku) od najmłodszych lat był przyuczany przez swojego ojca, Wasyla do gry na akordeonie. W wieku kilkunastu lat dołączył do zespołu grającego na weselach w okolicach Świątkowej Wielkiej. W jego skład obok ojca Bolesława, który grał na trąbce, wchodziło jeszcze dwóch saksofonistów i perkusista. Po ukończeniu studiów w Wyższej Szkole Ekonomicznej (kierunek: Ekonomika przemysłu) i Akademii Rolniczej (kierunek: Leśnictwo) podjął pracę jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w Myscowej a następnie w Zespole Szkół Ekonomicznych w Gorlicach. Pracował także – do emerytury – jako leśniczy w Nadleśnictwie Żmigród (przemianowanym w 1995 roku na Magurski Park Narodowy).
65.00,-
65.00,-
Zgłębiaj temat
AUDYCJA
„Łemkowskie przysłowia” w audycji „Pod Kogutkiem”
AUDYCJA
Bolesław Bawolak w audycji „Na wschód od zachodu” w Radio Kraków
FOTOGRAFIE Z PUBLIKACJI
AUDYCJA
O książce w audycji „Kermesz”
Nasze książki o regionie
-
Łemkowskie wesele w Świątkowej Wielkiej
55.00,-Monografia stanowi faktograficzne, drobiazgowe studium wesela łemkowskiego według tradycji Świątkowej i niedalekiej okolicy, które w porządku chronologicznym obejmuje wszystkie elementy obrzędu. Taki zakres i szczegółowość opisu zwyczaju są możliwe tylko w odniesieniu do jednej lokalizacji i określonego czasu.
-
Olchowiec Łemków utracony
55.00,-Książka Mikołaja Gabły to wielowątkowa opowieść o maleńkiej łemkowskiej enklawie schowanej wśród łagodnych szczytów Beskidu Niskiego, która, okaleczona przez wojnę, nieodwracalnie zmieniona przez wielką politykę i religię, nie pozwalała swoim mieszkańcom na przywyknięcie do spokojnego “tu i teraz”.
Wiesław Żyznowski: Dywagując o przysłowiach, powiedzeniach i powiedzonkach od Bawolaka
Tomasz Kwoka: Notatki redakcyjne do wielkiej księgi przysłów i powiedzeń łemkowskich zebranych przez Bolesława Bawolaka
Marta Graban-Butryn: Ludowa mądrość
Andrzej Ksenicz: Łemkowskie przysłowia Bolesława Bawolaka
Bolesław (Wasyl) Bawolak: Od autora
Болеслав (Василь) Баволяк: Од автора
Przysłowia i powiedzenia
1. В коморі і на дворі
1. W komorze i na dworze
1.1. В хыжы
1.1. W domu
1.2. Попри хыжы і на ґаздівці
1.2. Wokół domu i w gospodarstwie
1.3. Ґазда і ґаздыня
1.3. Gazda i gazdyni
1.4. Панове і сусіды
1.4. Panowie i sąsiedzi
1.5. Село і місто
1.5. Wieś i miasto
2. Родина близка і далека
2. Rodzina bliska i daleka
2.1. Наша родина
2.1. Nasza rodzina
2.2. Кумове і іншы
2.2. Kum, kuma i inni
2.3. Як ся оддати і якым мужом быти, значыт супружескє жытя
2.3. Jak zostać żoną i jakim być mężem, czyli życie małżeńskie
3. Робота і заплата
3. Praca i zapłata
3.1. Роботы дома і на поли
3.1. Prace domowe i polowe
3.2. Нарядя
3.2. Narzędzia pracy
3.3. Професиі на селі і в місті
3.3. Profesje na wsi i w mieście
3.4. Гандель або як зарабляти грошы
3.4. Handel, czyli jak zarabiać pieniądze
3.5. Злодіє
3.5. Złodzieje
4. Приємности свобідного часу
4. Przyjemności czasu wolnego
4.1. Ідло і інчы делікатесы
4.1. Jedzenie i inne przysmaki
4.2. Палюнка, горілка і не лем
4.2. Napoje wyskokowe i nie tylko
4.3. Корчма і іншы розрывкы
4.3. Karczma i inne rozrywki
4.4. Гіст в дім і Бог з ним!
4.4. Gość w dom, Bóg w dom
5. Віра в Бога і чорта
5. Wiara w Boga i czorta
5.1. Віра, Бог і святы
5.1. Wiara, Bóg i święci
5.2. Штонедільна церков
5.2. Cerkiew coniedzielna
5.3. Єгомость, імость і дяк
5.3. Ksiądz jegomość i inni
5.4. Чорт гріхы носит
5.4. Czart grzechu wart
6. Łemkowska ojczyzna
6. Ridna zemla Lemkiŵ
6.1. Лемковина
6.1. Łemkowyna
6.2. Святкова і решта світа
6.2. Świątkowa i reszta świata
6.3. Лемкы і сусіды
6.3. Łemkowie i ich sąsiedzi
6.4. Памят о Акциі „Вісла”
6.4. Pamięć o Akcji „Wisła”
7. Народно-церківний календар
7. Kalendarz ludowo-kościelny
7.1. Час
7.1. Czas
7.2. Штырі поры рока
7.2. Cztery pory roku
7.3. Місяці
7.3. Miesiące
7.4. Дни тыжня
7.4. Dni tygodnia
7.5. Ден і його части
7.5. Dzień i jego części
7.6. Церківний календар або святы і іх свята
7.6. Kalendarz kościelny, czyli święci i ich święta
8. Чловек
8. Człowiek
8.1. Якый э чловек?
8.1. Jaki jest człowiek?
8.2. Станы і чутя
8.2. Stany i uczucia
8.3. Доля і недоля жытя
8.3. Dola i niedola życia
8.4. Вшытко, што чловек робит
8.4. Wszystko, co robi człowiek
8.5. Части тіла
8.5. Części ciała
9. Природа на Лемковині
9. Przyroda na Łemkowynie
9.1. Польовы і лісны рослины
9.1. Rośliny polne i leśne
9.2. Рослины до сіяня і до саджыня
9.2. Rośliny uprawne
9.3. Статок
9.3. Zwierzęta domowe
9.4. Дика жывина
9.4. Dzikie zwierzęta
9.5. Атмосферычны явиска
9.5. Zjawiska atmosferyczne
9.6. Іншы елементы сельского пейзажу
9.6. Inne elementy sielskiego krajobrazu
10. Іншы приповідкы
10. Inne przysłowia
Bibliografia
Źródła ilustracji
